شیخاص!
|
||
دنیای یک شیخ خاص |
اتودتلاوت نطقاندرون رضا شیخمحمدی، موضوع: «ترس بد، ترس خوب»
۱. شروع با آيهٔ «...الّذين قال لهم الناس ان الناس قد جمعوا لكم فاخشوهم فزادهم ايمانا»... قبل از اینکه آیهٔ؟؟ را تکمیل کنم، اینجا درنگی میکنیم.
۲. يكى از بزرگترين نواقص شخصيّتى انسان، «ترس» است؛ به قول عربها: جُبن. نقطهٔ مقابلش شجاعت است كه امرى ستودنى است. اگر از لولوخورخوره يا مترسكِ بيجانى كه ارزش ترسيدن ندارد، بترسى، اسمت مىشود جبان! ترسو. على(ع) خطاب به مالکاشتر مى فرمايد: لاتدخلنّ فى مشورتك جباناً. زبون را مشاور اختیار نکن؛ چون: يُضعفك عن الأمور.
در داستان «ماجراهای گالیور» نوشتهٔ تام سایر که کارتونش هم ساخته شد، شخصیت «گِلام» با تکیهٔ کلام معروف «ما نمىتوانيم. من میدونم» فقط تزریق یأس میکرد. (مطالبی که در عسل و مثل شبستان آوردهای) انسانِ ترسندهطبع شيشهجان نه در تجارت موفّق مىشود نه امور دنيوى و نه حتى اخروى. هم كار اقتصادى، نياز به جرأت دارد؛ هم جهاد در راهِ خدا.
۳. اما بعضى چيزها ارزشِ ترسيدن دارد: مرگ، مرض، دوری راه، قلّت زادوتوشه، فقر. حتی پیامبر از اتّباع هوی و طولالأمل امتش بعد از خودش واهمه دارد. نهایتاً خود خدا. واخشونِ. از خدا باید ترسید.
۴. نگاه متعارف در منابر همين است كه از مرگ بترس تا تدارك كنى چيزهايى كه بعد از مرگ لازم است و نهایتاّ خداترس باش. اما آيا مىتوانيم فارغ از اين نگاه متعارف، از چيزهاي دیگرى ياد كنيم كه ارزش ترسيدن دارد؟ فراتر از آن، بلکه از متون دينى جورى معناگيرى كنيم كه ترس از چيزهاى تازهاى را از آنها نتيجه بگيريم. مثلا؟
۵. در آيهٔ «ان اكرمكم عندالله أتقيكم» نخست از افرادِ «باكرامتتر نزدِ خدا» ياد شده، اما در ادامه از «ترسندهتر از خدا» ياد نشده؛ فقط گفته: ترسندهترِ خالی... اما خائف از چی؟ درست است در جاى ديگر گفته: «اتقوا الله». اما اينجا متعلّق ترس را معرفى نكرده. شايد بشود اينجورى معنا كرد كه از هر چيزى كه ارزشِ ترسيدن دارد، اگر بترسى، «اكرم عندالله» (مکرّمترین در نزد خدا) خواهى بود.
۶. مواردى را ياد مىكنم كه شايد شما مناقشه كنيد و بگوييد ترس از آنها ارزش ندارد و مثل همان ترس از مترسك است. اما اگر بتوانم ثابت كنم آن مصادیق، ترسهایی ستودنى است، بلکه بتوانم نتیجه بگیرم بيم از آنها ما را به اكرميّت مىرساند.
۷. مدّعيم «ترس از فنا» از ترسهاى خوب بشريّت است. نمیخواهم نباشم. میل به بقا در من است. تلاش برای یافتن اکسیر حیاتِ جاودانی دارم.
۸. راه حلّ عرفا: اعتقاد به عالمِ پس از مرگ. راه حلّ هنرمندان: خلق اثر هنرى.
۹. راهِ روميان براى تبديل نقشِ واقعی اما فانىِ چينيان به نقش ديجيتالی (عکس و ایمیج) که آن روز نمیشد تثبیتش کرد و امروز روی فلش و هارد و اینترنت قابل سیو است. وقتی «ما نمانیم و عکس ما باقیست»، این مجازِ مانا بر آن رئالِ میرا، به!
ذیل همین فیش، یک تلاوت نطقاندرون تحت عنوان «قبل از مردن بمیرید!» تولید و نشر یافت:
http://sheikh.blogfa.com/post/440
۱۰. تدبير سعدى براى ايجادِ نقش بازمانده و با اين تدبير به جاودانگىرسيدن؛ گيرم اگر حيات بعد از مرگى نباشد. اشاره به گلستانِ همیشه خوش در پست:
http://sheikh.blogfa.com/post/401
كلام فروغ فرخزاد كه هنر راهى است براى غلبه بر فنا. ذکر بیاشاره به نام فروغ در عسل و مثل.
۱۱. ترس از بىنظمى، بىتعادلى، اغتشاش
۱۲. کلام دكتر الهى قمشهاى که حسد و بخل، خلاف ريتم و نظم کائنات عمل كردن است. نمايشنامهنويس خارجى؟؟ وقتى فرد بخيل را تصوير مىكند، مىخندى. چون حس مىكنى تلوتلو مىخورد و نمیتواند مستقیم و با ضرباهنگ درست راه برود.
۱۳. پيامبر(ص) وقتی ديوارِ قبری را محكم و استوار بنا مىكند و در مقابل اين پرسش كه وقتى قرار است زیر خاک پنهان شود، چه فرق مىكند؟ (سؤال خيلىها كه وقتى قرار است يك هنرمندِ غيرمعتقد بميرد، چه فرق دارد هنرش بماند؟) پيامبر جواب نمىدهد كه رفتارهایمان باقی است و هیچ چیزی فانی نیست؛ بلکه مىگويد: رحِمَ الله إمرءاً كه كارى را كه مىكند أتقَنه. يعنى نفسِ «اِتقان» ارزش است؛ گيرم باقى نباشد! انگار پیامبر از نااستوارى میترسد نه نامانایی.
فرود:
تلاش كنيد از چيزهايى كه ارزش ترسيدن دارد، بترسيد؛ وگرنه نترسید و شجاع باشید؛ چون صِرفِ ترس ارزشمند نيست. بارها در قرآن توصيه شده نترسيد و از متهوّرها تمجيد شده است. تحسین کرده است كسانى را كه در لشگر اسلام بودند و در ركاب پيامبر شمشير مىزدند و خوف در قاموسشان نبود. وصفشان در آيهاى كه در صدر بحثم خواندم و نيمهكاره ماند، آمده. تمامش مىكنم و التماس دعا:
الّذين قال لهم الناس ان الناس قد جمعوا لكم فاخشوهم فزادهم ايمانا. صدق الله العلى العظيم
![]() |